Medeni Kanuna göre boşanma davası iki şekilde açılabilir;
- Anlaşmalı boşanma davası,
- Çekişmeli boşanma davası.
Anlaşmalı Boşanma Davası Nedir?
Medeni Kanunun 166/3 maddesine göre, evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır.
Anlaşmalı olarak yapılan bu boşanma davasında karar verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır.
Anlaşmalı boşanma davasında, eşlerin istekleri mutlak anlamda üstün tutulmaz. Bu nedenle aile hâkimi, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak hakkaniyet ve dürüstlük kuralları çerçevesinde bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur.
Anlaşmalı Boşanma Davası Şartları Nelerdir?
Boşanma Davası Öncesinde Evliliğin En Az 1 Yıl Sürmesi Gerekir
Anlaşmalı boşanma davasında 1 yıllık sürenin dolmadığının anlaşılması durumunda Yargıtay’a göre aile hakimi, tarafların sunduğu kanıtları toplayarak, bu kanıtlara göre evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olup olmadığını araştırması ve sonucuna göre karar vermesi gerekmektedir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 03.11.2010 tarih ve 2010/18312 sayılı kararı, “Dosyadaki nüfus kaydından tarafların 14.06.2006 tarihinde evlendikleri ve davanın açıldığı tarihte henüz bir yıllık sürenin dolmadığı anlaşılmıştır.Mahkemece, tarafların gösterdikleri delillerin toplanarak, Medeni Kanununun 166/1-2. maddesindeki şartların oluşup oluşmadığı araştırılıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, Medeni Kanununun 166/3. maddesinde öngörülen bir yıllık süre şartı gerçekleşmeden tarafların kabulüne dayanarak boşanmaya karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.”
Bir yıllık süre içerisinde hiç bir araya gelmeseler dahi, bir yıllık sürenin geçmiş sayılır. Yani, tarafların bir yıllık süre boyunca fiili olarak birlikte yaşamış olmaları şart değildir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Mahkemeye Sunulmalıdır
Taraflar anlaşmalı boşanma isteklerini içerir anlaşmalı boşanma dilekçesi ile başvuru yapabilecekleri gibi, eşlerden birinin açmış olduğu boşanma davasındaki taleplerin diğer eş tarafından da kabul edilmesi şeklinde de boşanma gerçekleşebilir. Bunun yanında çekişmeli devam eden boşanma davasında tarafların anlaşmalı boşanma iradelerini açıklayan anlaşmalı boşanma protokolü mahkemeye sunup anlaşmalı olarak boşanma işlemini gerçekleştirebilirler.
Mahkemenin Tarafları Bizzat Dinlenmesi Gerekir
Taraflar davada bir avukat aracılığıyla temsil edilseler dahi, aile hâkimi tarafları huzuruna çağırıp onları dinlemek ve bu durumu bir zabıtla kayıt altına almak zorundadır. Sonrasında ise bu zaptın taraflarca imzalanması gerekir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 12.01.2005 tarih ve 2005 / 363 sayılı kararı, “Toplanan delillerden davacının akıl hastalığı sebebiyle vesayet altına alındığı anlaşılmaktadır. Hakim huzurunda vasinin iradesini boşanma doğrultusunda açıklamış olması, boşanma isteğinin şahsa bağlı haklardan olması sebebiyle sonuç doğurmaz. Asilin dinlenme olanağı da yoktur. Bu gibi hallerde tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde delilleri toplanıp Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin 1. ve 2. fıkralarına göre değerlendirme yapılmalıdır. Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesi şartları oluşmadan, tarafların delilleri sorulmadan ve gösterilen deliller getirtilip, tanıkları dinlenmeden olayların varlığının kabulü sonucu, boşanmaya karar verilmesi usul ve yasa hükümlerine aykırıdır.”
Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşür?
Anlaşma şekilde yapılan boşanma dilekçesindeki belirtilen, tazminat, nafaka, velayet gibi hususların hâkim tarafından uygun bulunması gerekir. Hâkim, tarafların dilekçede gösterdikleri şartları olduğu gibi kabul etme zorunluluğu yoktur. Bu nedenle, gerek görürse bu şartlarda değişikliğe gidebilir. Elbette aile hâkimi tarafından bu şekilde bir değişiklik yapılmış ise bu değişikliğin eşler tarafından da kabul edilmesi gerekir. Aksi takdirde anlaşmalı olarak yapılan boşanma gerçekleşmez ve dava çekişmeli boşanma davasına döner.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 11.11.2004 tarih ve 2004 / 13507 sayılı kararı, “Evlilik en az bir yıl sürmüşse, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için hakimin, bizzat tarafları dinleyerek iradelerin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları, çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Bu halde tarafların ikrarlarının hakimi bağlamayacağı (TMK. md. 184/3) hükmü uygulanmaz (TMK. md.166/3)
Taraflar tek bir konuda anlaşamamış olsalar dahi, Türk Medeni Kanununun 166/3. maddesi uyarınca delil toplanmadan karar verilemez. Bu gibi haller de tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde delilleri toplanıp Türk Medeni Kanununun 166 maddesinin 1, 2. ve 4.fıkralarına göre değerlendirme yapılmalıdır.”
Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 05.11.2018 tarih ve 2018 / 12445 sayılı kararı, “ tahkikat duruşmasında tarafların beyanlarıyla çekişmeli boşanma davası anlaşmalı boşanma davasına çevrilmiş, mahkemece de tarafların beyanı doğrultusunda anlaşmalı boşanmalarına karar verilmiş ise de; davalı erkek temyiz dilekçesiyle anlaşmalı boşanmaya ilişkin irade beyanından dönmüştür. Gerçekleşen bu durum karşısında, taraflar arasında görülen davanın, Türk Medeni Kanunu’nun 166/1 maddesi uyarınca çekişmeli boşanma davası olarak ele alınması gereği hasıl olmuştur. O halde, mahkemece mevcut dosya kapsamı dikkate alınarak Türk Medeni Kanunu’nun 166/1.maddesi çerçevesinde yargılamaya devamla usulüne uygun şekilde gösterilen deliller toplanarak, gerçekleşecek sonucu uyarınca bir karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir.”
Anlaşmalı Boşanma Davası Kaç Gün Sürer?
Anlaşmalı boşanma davası ne kadar sürer? Açıkçası, bu boşanma davasının ne kadar süreceğine ilişkin net bir cevap vermek mümkün değildir. Zira boşanma davasının açıldığı yerdeki aile mahkemesinin yoğunluğuna göre süreler değişebilmektedir. Bunun yanında e-tebligat sistemine geçilmesiyle birlikte ortalama 40 günden daha kısa bir zaman diliminde boşanma davası bitmiş olur.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Çocukların Dinlenmesi Gerekir mi?
Aile hâkimi eşler arasında varılan anlaşmanın uygun olup olmadığını tespit etmek için çocuğun görüşünü öğrenmesi ve bu amaçla çocuğu dinlemesi daha doğru olmakla birlikte uygulamada genellikle çocuk dinlenmeden karar verildiği görülmektedir.
En hızlı boşanma yolu elbette tarafların boşanmanın sonuçları hususunda tam anlamıyla ortak bir sonuca vardıkları anlaşmalı boşanma davalarıdır.
Anlaşmalı şekilde gerçekleştirilen boşanma davasında karar verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinlemesi gerekmektedir. Bunun yanında aile hakiminin boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması anlaşmalı boşanmanın geçerlilik kazanması için zaruridir.
Anlaşmalı boşanma için öncelikle tarafların belli hususlarda anlaştıklarını gösterir bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlamaları gerekir. Bu protokolün hazırlanması ve akabinde yargılama aşamasında boşanma avukatının hukuki yardımı sürecin daha rahat atlatılabilmesi yönünde önemli katkı sağlar.
Boşanma sürecinin her aşaması ile ilgili olarak Boşanma Avukatı Harun Karadağ ile iletişime geçebilirsiniz.
