Herkes hakaret suçunun mağduru olabilir ancak kamu görevlisine hakaret edilmiş olması TCK’da suçun ağırlatıcı nedeni olarak gösterilmiştir.
TCK’nın 6. maddesinde, “Kamu görevlisi, kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi” olarak tanımlanmıştır. Kişinin kamu görevlisi olması için, gördüğü işin bir kamusal faaliyet olması yeterlidir. Kamusal faaliyetin yürütülmesine katılan kişilerin maaş, ücret veya sair bir maddî karşılık alıp almamalarının, bu işi sürekli, süreli veya geçici olarak yapmalarının bir önemi yoktur. Bu nedenle, avukat ve noterin yanında adli süreçte yer alan bilirkişi, tercüman ve tanıklar kamu görevlisi sıfatına sahiptir.
Askerlik yapan kişiler de kamu görevlisi sayılırlar. Bu itibarla bir tutuklu veya hükümlünün sevkini gerçekleştiren jandarma subay veya erleri de, kamu görevlisidirler.
Özel güvenlik görevlileri kamu görevlisi sayılır mı? Özel güvenlik görevlisi olarak çalışabilmek için 5188 Kanun’un 10. maddesi uyarınca özel güvenlik eğitimini başarıyla tamamlamış olmak ve 11. maddesi uyarınca da Valilikten çalışma izni almak zorunludur. Eğer anılan Kanunun 23. maddesine göre özel güvenlik görevlileri kendilerine karşı işlenen suçlarla ilgili olarak açıklanan koşulları taşımakta iseler kamu görevlisi kabul edilirler. Aksi takdirde hakaret eyleminin mağduru olsalar bile fail, kamu görevlisine hakaret suçundan değil basit hakaret suçundan cezalandırılır.
Kamu Görevlisine Hakaret Suçunun Unsurları Nelerdir?
Kamu görevlisine hakaretin TCK 125/3-a maddesi gereğince cezayı arttırıcı neden olabilmesi için hakaret suçunun kamu görevlisinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle işlenmiş olması gerekir. Bu nedenle, hakaret eyleminin mağdurunun kamu görevlisi olması tek başına yeterli değildir.
Yargıtay 4. Ceza Dairesi bir kararında, devriye görevi yapan mağdur polislerin lokanta sahibine kapanış saatini hatırlatarak lokantadan çıkacakları sırada orada yemek yiyen sanığın görevlilere sövmüş olmasını, sövmenin sanığa karşı ifa edilen bir görevden dolayı olmadığına karar vermiştir.
Benzer şekilde aynı daire, avukat olan müştekinin herhangi bir vekalet ilişkisinden kaynaklanan bir görevin icrası olmaksızın, kardeşi hakkında yapılan icra takibine konu evrakla ilgili olarak sanık icra müdürü ile yaptıkları telefon görüşmesinde ‘‘ bu ne biçim avukat ’’ şeklinde söylediği sözlerin görev sebebiyle söylenmediğine karar vermiştir.
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2020/6092 sayılı kararında, sanığın, hükümet konağında ilçe kaymakamının resmi koruması olarak görev yapan polis memuruna aralarında çıkan tartışma esnasında “Seni bu kurumda tutanda kabahat, Kaymakamın kıçını yalıyorsun” şeklindeki sözlerini mağdurun yerine getirdiği kamu görevi ile ilgisinin olmadığına karar vermiştir. Bu itibarla somut olayda hakaret eylemi yalın halinden cezalandırılmalıdır.
Bunun yanında, Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2018/7664 sayılı kararında, şüphelinin öğrenim gördüğü Meslek Yüksek Okulu’nda öğretim görevlisi olan hocasına yaptığı vize sınavında kendisine verdiği not nedeniyle yaptığı hakareti, kamu görevlisine hakaret olarak kabul etmiştir.
Kamu görevlisine hakaret suçu açısından hakaret fiilinin kamu görevlisinin görevi sırasında işlenmiş olması şart değildir. Burada önemli olan kamu görevlisinin görevini yaptığı için hakaretin işlenmiş olmasıdır. Örneğin, bir şahıs kendisine sahte rapor vermediği hekime olaydan birkaç gün sonra ve mağdur hekimin görev yaptığı zağlık kuruluşu haricinde bir yerde karşılaşsa ve rapor nedeniyle hakaret etse yine kamu görevlisine hakaret suçu oluşur.
Kamu görevlisinin görevini kötüye kullanması söz konusuysa ne olacaktır?
Bu durumda bir kişi kamu görevlisine hakaret etse dahi ağırlaştırıcı hükümler uygulanmaz. Dahası hakaret eden kişinin TCK7nın 129/1 maddesi gereğince tahrik indiriminden faydalanması ve hiç ceza almaması da gündeme gelecektir.
Kamu Görevlisine Hakaret Yargıtay Kararları Doğrultusunda Ne Şekilde Değerlendirilmektedir?
Yargıtay, kararlarında da belirtildiği gibi, hakaret fiilinin cezalandırılmasıyla korunan hukuki değer, kişilerin onur, şeref ve saygınlığıdır. Bu nedenle hakaret suçunun oluşabilmesi için, hakaret eyleminin kişiyi küçük düşürme amaçlı gerçekleşmesi gerekmektedir.
Yargıtay, kullanılan bazı ifadelere, kaba ve nezaketsiz söz, beddua veya ağır eleştiri kapsamında kabul edip suçun oluşmadığına karar vermektedir.
Yargıtay’a göre, hakaret sayılmayan sözleri bazı örnekler üzerinden şu şekilde özetleyebiliriz.
Kamu görevlisine söylenen terbiyesiz hakaret mi?
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2016/15597 sayılı kararında ,sanığın öğretmenler odasına girerek müştekiye yönelttiği “sen nasıl öğretmensin, terbiyesiz” şeklindeki sözlerinin kaba hitap tarzı niteliğin olduğunu belirtmiştir. Bu nedenle, hakaret suçunun unsurlarının oluşmamıştır.
Kamu görevlisine söylenen gerizekalı hakaret mi?
Yargıtay 3. Ceza Dairesi 2015/22479 sayılı kararında, Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından görevlendirilen sanığın, değişik tarihlerde, başhekime karşı “anlamıyor musun, sen gerizekalı mısın, “sen kimsin, kendini ne sanıyorsun”, “personelin yanında kendini rencide ettirme”, “sen ne laf anlamaz adamsın”, “-eliyle para sayma işareti yaparak- burayı devremülke çevirmişsiniz”, şeklinde ifadeler kullanarak zincirleme şekilde hakarette bulunduğuna karar verilmiştir.
Kamu görevlisine söylenen yalancı demek hakaret mi?
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2020/7439 sayılı kararında, sanığın mağdura yönelttiği “ne kadar bencil ve yalancı adam olduğunu Allah bana gösterdi, yalancılar” şeklindeki sözün, mağdurun onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmayıp, rahatsız edici, kaba ve nezaket dışı davranış niteliğinde olduğunu belirtmiş ve hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığına karar vermiştir.
Kamu görevlisine söylenen karaktersiz hakaret mi?
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2020/7439 sayılı kararında, sanığın, müşteki infaz koruma memuruna söylediği kabul edilen “beceriksiz herif, meziyetsiz, karaktersiz… artık bırak bu işi, emekli ol git, insanları mağdur ediyorsun” şeklinde ve kaba hitap tarzı niteliğindeki sözlerin, muhatabın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmaması nedeniyle hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığını belirtmiştir.
Kamu görevlisine söylenen lan hakaret mi?
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/26608 sayılı kararında, sanığın mağdurlara hitaben söylediği kabul edilen “ lan” sözünün rahatsız edici, kaba ve nezaket dışı hitap tarzı niteliğinde olduğu, dolayısıyla hakaret suçunun oluşmadığını belirtmiştir.
Kamu görevlisine söylenen adam değilsin hakaret mi?
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/15090 sayılı kararında, Sanığın, kolluk görevlisine söylediği “adam değilsin” ifadesi, rahatsız edici, kaba ve nezaket dışı söz niteliğinde olduğundan hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığını belirtmiştir.
Kamu Görevlisine Hakaret Suçunun Cezası
TCK’nın 125. maddesine göre, Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır,
Ancak hakaret suçunun, kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
Ayrıca, kamu görevlisine yönelik hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
Hakaret Şikayet Süresi Ne Kadardır?
Hakaret suçunun temel şekli şikayete tabidir. Hakaret suçunun mağduru, hakaret edeni ve hakareti öğrendiği tarihten başlamak üzere 6 ay içerisinde şikâyet hakkını kullanmazsa şikâyet hakkını kaybeder.
Bunun yanında, kamu görevlisine hakaret suçu (TCK m.125/3) şikâyete tabi değildir. Bu nedenle kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret suçunun işlenmesi durumunda cumhuriyet savcılığı kendiliğinden soruşturma başlatır.
Hekimlere ve Yardımcı Sağlık Personeline Yönelik İşlenen Hakaret Suçu
Sağlık Hizmetleri Temel Kanununa göre, kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle işlenen hakaret suçunda ceza yarı oranında artırılır ve hapis cezasının ertelenmesi hükmü uygulanmaz.
Kamu görevlisine hakaret suçuyla ilgili olarak her türlü hukuki probleminizde Ceza Avukatı Harun Karadağ ile iletişime geçebilirsiniz.
