Yazımızda Polislerin Hizmet Borçlanması konusu Anayasa Mahkemesi kararı üzerinden aktarılmaya çalışılacaktır.
SGK Başkanlığı; polislerin Polis Akademisi ve Polis Meslek Yüksek Okulunda (PMYO) geçen sürelerini, hizmet süresinden saymamaktadır. SGK; polislerin Polis Akademisi ve PMYO’da geçen sürelerinin hizmetten sayılması taleplerini, borçlanma talep tarihinde 5510 sayılı Kanun’un 4/1-c kapsamında sigortalı olunması gerektiğini ileri sürerek kabul etmemektedir.
5510 sayılı Kanun’un geçici 4’üncü maddesinin onuncu (2024 maddeye fıkra eklenmesi sebebiyle on birinci fıkra olmuştur.) fıkrasında 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihte, yani 1 Ekim 2008 tarihinde, Polis Akademisi, fakülte ve yüksek okullarda Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken EGM hesabına okumayan devam eden öğrencilerin eğitim sürelerinin hizmetten sayılması Emniyet Hizmetleri Sınıfında 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmasına bağlanmıştır. Diğer bir deyişle söz konusu sürelerin hizmette sayılması, Emniyet Hizmetleri Sınıfında çalışıyor olma şartına bağlanmıştır. Bu durumda sonradan Emniyet Hizmet Sınıfından ayrılıp başka sınıflarda çalışanların söz konusu sürelerinin hizmette sayılmasına yasal olarak imkân verilmemiştir. Anayasa Mahkemesi 2021/35 Esas sayılı Kararı ile 5510 sayılı Kanun’un geçici 4’üncü maddesinin onuncu fıkrasında geçen ve başka hizmet sınıflarında çalışanların söz konusu sürenin hizmette sayılmasına engel olan “…Emniyet Hizmetleri Sınıfında…” ibaresini Anayasa’nın eşitlik ilkesinin düzenlendiği 10’uncu maddesine aykırı bularak iptal etmiştir. İptal gerekçesinde polisler ile muvazzaf subaylar farklı düzenleme yapılması, nesnel ve makul nedene dayanmadığı aşağıdaki şekilde iptal kararında izah edilmiştir:
Polislerin Hizmet Borçlanması Anayasa Mahkemesi Kararı
“13. Anılan Kanun’un geçici 4. maddesinde 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce üniversitelerin çeşitli fakülte, yüksekokul veya meslek yüksekokullarında kendi hesabına öğrenim yaptıktan sonra muvazzaf astsubay nasbedilenlerin başarılı eğitim sürelerini borçlanabilmeleri için başvuru ve borçlanma prim ödemesi dışında herhangi bir şart öngörülmemiştir.
14. Buna karşılık kuralla 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihte Polis Akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrencilerin söz konusu okullarda geçen başarılı eğitim sürelerini borçlanılabilmeleri için 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki çalışmalarının emniyet hizmetleri sınıfında devam ediyor olması şartının öngörülmesi suretiyle astsubaylar ile emniyet mensupları arasında borçlanma yönünden farklılık yaratıldığı açıktır.
15. Her iki kesim arasında yaratılan bu farklı muamelenin nesnel ve makul bir nedene dayandığı söylenemez. Nitekim Kanun’un gerekçesinde de emniyet mensupları aleyhine öngörülen bu farklı uygulamaya dayanak teşkil edecek herhangi bir açıklamaya da yer verilmediği görülmektedir. “
Anayasa Mahkemesinin ile 5510 sayılı Kanun’un geçici 4’üncü maddesinin onuncu fıkrasındaki “…Emniyet Hizmetleri Sınıfında…” ibaresini iptali üzerine söz konusu sürelerin hizmette saydırılması için yasal bir engel kalmamıştır. Bununla birlikte SGK borçlanma talep tarihinde 5510 sayılı Kanun’un 4/1-c kapsamında sigortalı olunması gerektiği gerekçesiyle talepleri reddetmektedir.
SGK’nın söz konusu sürelerin hizmette sayılması taleplerinin reddi üzerine süresi içerisinde idare mahkemelerinde dava açılması gerekmektedir. İdare mahkemeleri de Anayasa Mahkemesinin 2021/35 Esas sayılı iptal kararı üzerine söz konusun sürelerin hizmet süresinden sayılması için yasal engelin kalktığı ve bunun için de 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008’de sigortalı olmanın yeterli olduğu gerekçesiyle SGK’nin ret işlemlerini iptal etmektedir. Söz konusu kararlarda aşağıdaki şekilde gerekçelere yer verilmiştir:
“Görüleceği üzere 5510 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesinin 10. fıkrası ile Kanun’un yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinde 4. maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanların, (Emniyet Hizmetleri Sınıfı ibaresi Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmiştir.) Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuduğu fakülte ve yüksek okullarda geçen başarılı eğitim sürelerini borçlanmak suretiyle emekliliğe esas hizmetlerinde değerlendirilmesine olanak sağlandığı görülmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacının, Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde 1992-1996 yılları arasında geçen eğitim sürelerini borçlanma talebiyle yaptığı başvurunun 27/02/2023 tarih ve 64788118 sayılı işlem ile reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda; 5510 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi kapsamında bulunan davacının, 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinde Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında Hakim olarak görev yaptığı anlaşıldığından, söz konusu geçici madde uyarınca 1992-1996 yılları arasında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde geçen eğitim süresinin borçlandırılması gerekmekte olup aksi yönde tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.” (Ankara 21. İdare Mahkemesinin 2023/454 Esas sayılı Kararı)
“Dava dosyasının incelenmesinden, 5510 sayılı Kanun’un 4-c maddesi kapsamında görev yapmakta iken 29.07.2016 tarihinde görevine son verilen davacı tarafından, 1989-1993 yılları arasında Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına Polis Akademisinde geçen eğitim sürelerini borçlanma talebiyle yaptığı 24.10.2024 tarihli başvurunun 25.11.2024 tarihli işlemle reddi üzerine bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
5510 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesinin 10. fıkrası kapsamında Polis Akademisinde geçen sürelerin borçlanılabilmesi için Kanun’un yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinde 4. maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında Emniyet Hizmetleri Sınıfında çalışmakta olma şartı bulunmakta iken Anayasa Mahkemesi’nin 13/12/2022 tarihli ve E.:2021/35, K.:2022/161 sayılı Kararı ile “Emniyet Hizmetleri Sınıfında” ibaresinin iptal edilmesi ile birlikte sadece 4. maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olmak yeterli hale gelmiş bulunmaktadır.
Bu durumda; 5510 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi kapsamında bulunan davacının, 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinde Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında görev yaptığı anlaşıldığından, söz konusu geçici madde uyarınca 1989-1993 yılları arasında Polis Akademisinde geçen eğitim süresinin borçlandırılması gerekmekte iken aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. (Ankara 19. İdare Mahkemesinin 2024/1931 Esas sayılı Kararı)
Polislerin Hizmet Borçlanması konusuyla ilgili olarak Avukat Harun Karadağ ile iletişime geçebilirsiniz.
