Gerizekalı demek hakaret suçunu oluşturabileceği gibi tazminat davasına yol açabilir ve iş sözleşmesinin feshini gerektirebilir.
Hakaret suçunun oluşması için; failin mağdura yönelik isnatlarının bireyin onur, şeref ve saygınlığını rencide edici nitelikte olması gerekir. Hareketin bu nitelikte olması yeterli olup, mağdurun gerçekten onur, şeref ve saygınlığının rencide olması aranmaz.
Söylenen sözün onur, şeref ve saygınlığı rencide edecek nitelikte olup olmadığı konusunda Türk toplumunda geçerli ortalama örf ve adet kurallarına göre belirleme yapılır. Bu nedenle fiilin işlendiği sırada geçerli olan değer yargıları dikkate alınmalıdır.
İsnat edilen fiilin mutlak suç oluşturmasına gerek yoktur, isnat edilen fiilin örf ve adetçe şeref ve onuru lekeleyecek nitelikte olması yeterlidir, aşırı duyarlılık, alınganlık değil ortalama duygular dikkate alınmalıdır. İsnat edilen fiilin tahkir edici sayılıp sayılmayacağı mağdurun sıfatı, sosyal konumu, fiilin işlenmesi sırasındaki hal ve şartları da göz önünde bulundurularak belirlenmelidir.
Gerizekalı Demek Hakaret mi Yargıtay Kararları
Aşağıda belirttiğimiz çeşitli tarihlerde verilmiş birçok Yargıtay kararı ile mağdura söylenen gerizekalı kelimesi ile hangi hukuki sonuçlara ve davalara neden olunabileceği açıklanmaya çalışılmıştır.
Gerizekalı Demek Hakaret Suçunu Oluşturur
Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 2018/8545 sayılı kararı, sanığın mahkemede alınan savunmasında katılana hitaben iddianamede belirtildiği şekilde ”gerizekalı, kuşbeyinli, mal” şeklinde sözler ile hakaret ettiğini ikrar etmesi, sanığın bu ikrarının katılanın tüm aşamalardaki samimi, tutarlı beyanları ile de doğrulanması karşısında sanık hakkında atılı hakaret suçundan mahkumiyeti yerine beraatine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 2018/7458 sayılı kararı, Sanığın kovuşturma evresindeki savunmasında yer alan “Yüceste hanıma neden yalan söylüyorsunuz, gerizekalı dedim” seklindeki ikrarı karşısında, yetersiz ve yerinde olmayan gerekçeyle beraat kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 2017/7056sayılı kararı, Sanık ile aralarında dosyaya yansımış bir husumeti olmayan tanıklar … ve….’ın aşamalardaki beyanlarında, sanığın katılana “gerizekalı” diyerek hakaret ettiğini ve “sana bir çarparım” sözleriyle de tehdit ettiğini ifade etmeleri karşısında , tanıkların sanık ile işyeri arkadaşı olmalarının yalnız başına anlatımlarına itibar etmeme gerekçesi olamayacağı gözetilmeden, yetersiz gerekçeyle beraat kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 2017/6224 sayılı kararı, Müştekinin aşamalarda değişmeyen hakaret iddiasının, sanığın soruşturma aşamasındaki savunmasında katılanın yanlış mal vermesi nedeniyle “gerizekalı mısın” dediğine ilişkin ikrarı ile doğrulanması karşısında, bu husus yeterince tartışılmadan eksik inceleme ve yetersiz gerekçeyle beraat kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
Gerizekalı Demek Hakaret Suçunu Oluşturmasına Rağmen Savcılık Tarafından İşlem Yapılmaması
Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 2019/14455 sayılı kararı, müştekinin, ekşi sözlük adlı sosyal paylaşım sitesinde stringer bell takma adlı kimliği belirsiz kişinin “tam bir gerizekalı…” şeklinde hakkında yorum paylaşarak kendisine hakaret ettiğinden bahisle şikayetçi olduğu, hakaret suçunun yasal unsurları oluşmadığından bahisle kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiştir.
Kimliği belli olmayan kişinin yazdığı sözün hakaret suçunun unsurlarını oluşturması karşısında, stringer bell adlı kullanıcının açık kimlik bilgileri tespit edilerek şüpheli sıfatıyla dinlenilip sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gözetilmeden kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiştir. Bu nedenle itiraz merciince şikayete konu sözün hakaret suçunu oluşturduğu halde soruşturmanın eksik yapılmış olduğu gözetilerek, gereğinin takdir edilmesi gerekirken itirazın reddine karar verilmesi hukuka aykırıdır.
Kamu Görevlisine Gerizekalı Demek Şikayete Tabi Değildir
Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 2019/9753 sayılı kararı, Sanığın, öğretmen olarak görev yapan müştekiye “… terbiyesiz, gerizekalı” diyerek hakaret etmesi biçimindeki eyleminin, TCK’nın 125/3-a maddesindeki kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret suçunu oluşturduğu, bu suçun kovuşturulmasının şikayet koşuluna bağlı olmadığı gözetilmeden, şikayetten vazgeçme nedeniyle kamu davasının düşmesine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Sağlık Görevlilerine Gerizekalı Demek Suretiyle Hakaret Edilmesi
Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 2016/12530 sayılı kararı, Suça konu hastanede doktor olarak görev yapan ve sanığın çocuğunu muayene eden katılanın tüm aşamalarda sanığın kendisine gerizekalı dediğine yönelik istikrarlı beyanda bulunduğu, katılanın sanığı önceden tanımayıp ona asılsız suç isnadında bulunmasını gerektirir bir husumetinin bulunmadığı, somut olaya en yakın tanık olan katılan doktorun yanında görevli hemşire…’nin ve olay anında çocuğunun tedavisi için muayenehane önünde bekleyen tarafsız tanık …’in, özünde değişmeyen ve çelişki içermeyen beyanlarında hakaret hususunu doğruladıkları, diğer tanıkların bu hakareti duymamış olmalarının farklı nedenlere dayalı olabileceği ve suçun sübutunun aksini göstermeyeceği gözetilerek, sanığın mahkumiyeti yerine, kanuni ve yerinde olmayan gerekçe ile beraat kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
Sanığın İki Şikayetçiye Ayrı Ayrı Gerizekalı Demesi
Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 2018/15518 sayılı kararı, sanığın suç tarihinde kurumda hükümlü olarak bulunan bir arkadaşını ziyaret için gittiği ve önce ziyaret kabul bölümünde UYAP kaydı yapan müştekiye sıra nedeniyle çıkan tartışmada “gerizekalı” diyerek hakarette bulunduğu, daha sonra da şüpheliye hakarette bulunmaması gerektiğini söyleyen mağdura “sen kimsin gerizekalı” diyerek hakaret etmesi eyleminin, hukuken bir bütün halinde tek bir hakaret fiilini oluşturduğu, buna bağlı olarak da bir fiille birden çok kişiye karşı aynı suçu işleyen sanık hakkında, TCK’nın 43/2. maddesi uyarınca verilecek cezanın arttırılması gerektiği gözetilmeden, iki ayrı mahkumiyet kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
Mağdura Gıyabında Gerizekalı Demek Hakaret Suçunu Oluşturur Mu?
Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 2016/9906 sayılı kararı, Hakaret suçu mağdurun olmadığı veya mağdurun doğrudan vakıf olamayacağı bir şekilde işlendiğinde gıyapta hakaret suçu oluşmaktadır. Ancak gıyapta hakaret suçunun cezalandırılması için, failin mağdur dışında toplu veya dağınık en az üç kişiyle ihtilat ederek bu suçu işlemesi gerekmektedir. Suçun faili ihtilatı bilerek ve isteyerek gerçekleştirmelidir. İhtilat kişilerle birebir görüşerek gerçekleşebileceği gibi, üç veya daha fazla kişiye mektup göndermek, telefon etmek, SMS veya e-mail göndermek suretiyle de gerçekleştirilebilir. Ancak ihtilat unsurunun gerçekleşmesi için, failin sözleri en az üç kişinin duyabileceği bir ortamda ve şekilde söylemesi yeterli olmayıp, muhatapların bizzat anlamaları ve vakıf olmaları lazımdır.
İnceleme konusu somut olayda; sanığın, babasının rahatsızlığı nedeniyle hastaneye gittiği, mağdur doktorla tartıştıktan sonra mağdurun gıyabında, tanık …’ın duyacağı şekilde mağdurla ilgili olarak “gerizekalı, hayvan” şeklinde sözler sarf ettiği ve mahkemenin bu sözlerin alenen söylenmesi nedeniyle suçun sabit olduğu gerekçesiyle mahkumiyet kararı verdiği anlaşılmaktadır.
Sanığın kullandığı bu sözler dışında hakaret suçunu oluşturacak söz ve davranışının bulunmaması ile bu sözlere tanık… dışında başkaca kişilerin de vakıf olup olmadığının anlaşılamaması karşısında, ihtilat unsurunun ne şekilde gerçekleştiği açıklanıp tartışılmadan, sanık hakkında mahkumiyet kararı verilmesi hukuka aykırı bulunmuştur.
Tazminat Yönünden Gerizekalı Demek Hakaret midir?
Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 2013/8167 sayılı kararı, Dava, yayın yoluyla kişilik haklarına saldırıdan kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir. Yerel mahkemece açılan davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı, davalının konuk olarak katıldığı … televizyon kanalında 09/08/2011 tarihinde yayınlanan “Yüksek Topuklar” adlı programda kendisi hakkında sarftettiği “…yani ben oraya temizlikçi olarak mı geldim gerizekalı… Sen kimsin? Portakalı Soydum diye bir şarkı yapmış gerizekalı. ..” şeklindeki ifadelerin şahsına yönelik hakaret niteliğinde olduğunu ve kişilik haklarına haksız saldırı teşkil ettiğini beyanla uğranılan zararın tazminini talep etmiştir.
Davalı, programın içeriğinin sunucusunun soruları doğrultusunda ve tamamen hedef gözetmeksizin genel bir sohbet ve eleştirme niteliğinde yapılmış bir söyleşiden ibaret olduğunu beyanla, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kişilik hakları hukuka aykırı olarak saldırıya uğrayan kimse manevi tazminata hükmedilmesini isteyebilir. Hakim manevi tazminatın miktarını tayin ederken saldırı teşkil eden eylem ve olayın özelliği yanında tarafların kusur oranını, sıfatını, işgal ettikleri makamı ve diğer sosyal ve ekonomik durumlarını da dikkate almalıdır. Miktarın belirlenmesinde her olaya göre değişebilecek özel hal ve şartların bulunacağı da gözetilerek takdir hakkını etkileyecek nedenleri karar yerinde objektif olarak göstermelidir. Çünkü kanunun takdir hakkı verdiği hususlarda hakimin hukuka ve hakkaniyete göre hüküm vereceği Türk Medeni Kanunu’nun 4. maddesinde belirtilmiştir. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi malvarlığı hukukuna ilişkin bir zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır.
Davaya konu olan olayda; basın özgürlüğünün sınırları aşılarak davacının Anayasanın Temel Hak ve Özgürlükler bölümü ile Türk Medeni Kanununun 24 ve 25. maddesinde yer alan ve yine özel yasalarla güvence altına alınmış bulunan kişilik haklarına saldırıda bulunulmuş ise de olay tarihi, olayın gelişim şekli, ve yukarıdaki ilkeler göz önüne alındığında, hükmedilen manevi tazminat fazladır, daha alt düzeyde manevi tazminata hükmedilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir.
İşverenin Sözleşmeyi Haklı Sebeple Feshetmesi Yönünden Gerizekalı Demek Hakaret Midir?
Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin 2020/1381 sayılı kararı, davacının iş akdinin fesih sebebinin sendikal faaliyeti olmayıp sendika broşürlerini duvar, mescit, banyo gibi umumi yerlere rahatsız edici boyutta ve ısrarlı bir şekilde asması üzerine uyarıda bulunan mesai arkadaşı diğer çalışana “gerizekalı” demek suretiyle hakaret etmesi ve uyarıya sinirlenerek duvara yumruk atmak suretiyle bizzat kendisinin yaralanmasına sebebiyet vermesi gibi iş akışını bozan olumsuz davranışlardan kaynaklandığı davacının eylemlerinin davalı işveren yönünden haklı fesih ağırlığında olduğu anlaşılmakla davacının iş akdinin davalı tarafından haklı nedenle fesih edildiğinin kabulü gerekmiştir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2018/23015 sayılı kararı, Mahkeme davacının davranışının geçerli fesih sebebi olabileceği gerekçesiyle davacının kıdem ve ihbar tazminatları kabul edilmişse de varılan sonuç dosya kapsamıyla örtüşmemektedir.
Bilirkişi raporundaki saptamalar müzakere sırasında heyetçe dinlenen telefon konuşması içeriğinden çağrı merkezi çalışanı kadın işçinin görevini gereği gibi yaptığı, davacının uygulamaya aykırı şekilde konferans görüşme talep ettiği, görevlinin konferans görüşme yapamayacaklarını, bunun yasaklandığını belirtmesine rağmen ısrar ettiği, bunalan çağrı merkezi görevlisinin serzeniş anlamında ‘üff’ dediği, ısrarında başarılı olamayan davacının ise çağrı merkezi görevlisine ‘gerizekalı salak salak konuşma’ şeklinde sözler söylediği davacının verilen talimatlar uyarınca görev yapmaya çalışan kadın işçiye sarf ettiği bu sözlerin hakaret niteliğinde ve işverenin başka bir işçisine sataşma olup, davacının ısrarları sonucu kadın işçinin belli belirsiz ‘üff’ demesinin tahrik ya da hakaretleri ortadan kaldıracak bir söz olmadığı, işverenin başka bir işçisine sataşan davacının iş akdinin feshinin haklı nedene dayandığı anlaşıldığından kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddi yerine, yerinde olmayan gerekçeyle kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Mağdura hitaben söylenen gerizekalı ifadesiyle ilgili Ceza Kanunu, Medeni Kanun ve İş Kanunun çerçevesinde mağdur, sanık veya davalı yönünden hak kaybı yaşamamanız adına Avukat Harun Karadağ ile iletişime geçebilirsiniz.
