Belli bazı durumlarda Yargıtay’ın imar kirliliğine neden olma suçu beraat kararları verdiği görülmektedir. Türk Ceza Kanununun 184. Maddesinde yapı ruhsatı almadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişinin imar kirliliğine neden olma suçundan cezalandırılacağı belirtilmiştir.
İmar kirliliğine neden olma suçunun cezası kanunda, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir. Bu suçun takibi şikayete tabi değildir. Dolayısıyla imara aykırı binanın yapıldığı yerde görevli savcılık tarafından şikayet olmasa dahi soruşturma yapılır ve şartları oluşmuş ise kamu davası açılır. Bu suç açısından görevli mahkeme suçun işlendiği yerdeki asliye ceza mahkemeleridir.
Yargıtay aşağıdaki durumlarda imar kirliliğine neden olma suçu beraat kararları vermektedir.
1. İmara Aykırı Yapının 12.10.2004 Tarihinden Önce Yapılması Halinde Beraat Kararı Verilmelidir.
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2020/8093 sayılı kararı, suça konu yapının, TCK’nın 184. maddesinin yürürlüğe girdiği 12/10/2004 tarihinden önce yapıldığının kabul edilmesi karşısında, sanığın beraati yerine ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi yasaya aykırıdır.
2. Belediye Sınırları Dışındaki Yapılar Hakkında İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu Oluşmaz.
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/9494 sayılı kararı, TCK’nın 184/4. maddesi uyarınca imar kirliliğine neden olma suçunun oluşabilmesi için taşınmazın belediye sınırları içinde veya özel imar rejimine tabi olması gerekmektedir. İlgili Belediyenin 16/05/2016 tarihli müzekkere cevabına göre suça konu yerin “suç tarihinde belediye sınırları dışında kaldığı 6360 sayılı Kanun gereği 31 Mart 2014 tarihi itibari ile belediye sınırlarına alındığı ve tarla vasfında” olduğu belirtilmiştir. Bu durum karşısında, mücavir alanda suçun oluşmayacağı gözetilmeksizin, sanığın atılı suçtan beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/28229 sayılı kararı, İlgili Belediye Başkanlığının 17/12/2014 tarihli müzekkere cevabına göre suça konu yerin “imar planı dışında” olduğunun belirtilmesi karşısında, mücavir alanda suçun oluşmayacağı gözetilmeksizin, sanığın atılı suçtan beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
3. Baz İstasyonları Hakkında İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu Beraat Kararı Verilmelidir.
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2017/9676 sayılı kararı, apartmanın çatısında bulunan, taşınır vasfı bozulmayan saçla kaplı baz istasyonunun, dosya kapsamına göre, bina niteliğinde olmayıp binanın taşıyıcı sistemini etkilemediği gözetilmeden, sanığın beraati yerine, yasal olmayan gerekçeyle mahkumiyet kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2020/9136 sayılı kararı, soruşturma konusu yerin binanın yan bahçesinde sökülebilir cinste yapılmış konteynır tipi bir bölüm şeklinde olması nedeniyle, 3194 Sayılı İmar Kanunun 5. maddesi hükmünde belirtilen bina tanımına uymadığı ve yapı ruhsatnamesine ve yapı kullanma iznine tabi olmaksızın kurulumu yapılmış olması nedeniyle belediye tarafından ruhsat verilmesi gerekmediğinin anlaşılması karşısında, sanığın beraati yerine mahkumiyetine karar verilmiş olması yasaya aykırıdır.
4. Bina Niteliğinde Sayılmayan Yapılar İmar Kirliliğine Neden Olma Suçunu Oluşturmaz.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5. maddesinde bina kavramı, “kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü, insanların içeri girebilecekleri, insanların oturma, çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan, hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılar.” şeklinde tanımlanmıştır. Bu nedenle Yargıtay içtihatlarında işaret edildiği gibi bina niteliğinde sayılamayacak, taşıyıcı sistemi etkilemeyen, sökülüp takılabilen nitelikte yapılar imar kirliliğine neden olma suçunu oluşturmaz.
a. Sundurma yapılması
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/22781 sayılı kararı, bilirkişi raporu ile dosyada mevcut fotoğraflara göre bina vasfında olmayan ve taşıyıcı sistemi de etkilemeyen ön cephesi açık sundurma yapması şeklindeki eyleminin, imar kirliliğine neden olma suçunun yasal unsurlarını oluşturmadığı gözetilmeden, sanığın beraati yerine yasal ve mahkûmiyetine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/21242 sayılı kararı, sanığın dubleks çatı kısmını çelik direk ile yanları açık profil ve saç bir sundurma yapması şeklindeki imalatın, imar kirliliğine neden olma suçunun yasal unsurlarını oluşturmadığı gözetilmeden, sanığın beraati yerine, mahkumiyetine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/18138 sayılı kararı, sanığın ahşap dikmeler üzerine yaptığı yanları açık sundurma niteliğindeki imalatın bina vasfında olmadığı bu nedenle imar kirliliğine neden olma suçunun yasal unsurlarını oluşmadığı gözetilmeden, sanığın beraati yerine yazılı şekilde hüküm kurulması yasaya aykırıdır.
b. İmalatın sökülüp takılabilen nitelikte olması
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/16685 sayılı kararı, bilirkişi raporunda suça konu imalatın sökülüp takılabilen nitelikte olduğunun belirtilmesi karşısında; suçun unsurları itibariyle oluşmadığı gözetilmeden, sanığın beraatı yerine mahkûmiyetine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/10063 sayılı kararı, sanığın, proje hilafına terasın üzerini açılıp kapanabilir hafif malzeme ile örtmesi şeklindeki inşai faaliyetinin, bina inşasına yönelik esaslı bir yapım faaliyeti olmadığının anlaşılması karşısında, sanığın beraatı yerine mahkûmiyet kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2018/4043 sayılı kararı, bilirkişi raporunda suça konu seyyar merdiveninin tek başına yapı niteliğinde olmadığını belirtmesi karşısında, bina vasfında olmayan seyyar merdivenin atılı suçu oluşturmadığı gözetilmeden, sanığın beraatı yerine mahkûmiyetine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2016/10909 sayılı kararı, sanığın, proje hilafına açık teras yapması ve üzerini ahşap pergole ile örtmesi şeklindeki inşai faaliyetinin, bina inşasına yönelik esaslı bir yapım faaliyeti olmadığının anlaşılması karşısında, sanığın beraati yerine yapının ruhsatlı hale getirildiğinden bahisle düşme kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
c. Etrafı açık şekilde çatı yapılması
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/10343 sayılı kararı, sanığın, birinci kat üzerine normal kat yüksekliğinde demir direkler üzerine etrafı açık şekilde demir malzemeyle çatı yapma biçimindeki eyleminin, bina yapma niteliğinde bulunmadığı gözetilmeden sanığın beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
d. Balkonun duvar örülerek odaya dahil edilmesi
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2016/18450 sayılı kararı, sanığın, suça konu binadaki balkonların bir kısmını duvar ördürerek odaya dahil etmek suretiyle balkonu küçültüp, kapalı net kullanım alanını genişletme biçiminde gerçekleşen eyleminin, yeni bir alan kazanımı sağlamaması ve suça konu bu yapının bina niteliğinde olmaması karşısında; imar kirliliğine neden olma suçunun öğelerinin oluşmadığı ve eylemlerinin 3194 sayılı Kanunun 42. Maddesi kapsamında idari yaptırım gerektirdiği gözetilmeden, beraatı yerine mahkumiyetine hükmolunması yasaya aykırıdır.
5. Yapı Ruhsata Uygun Hale Getirildiyse İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu Beraat Kararı Verilmelidir.
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2020/591 sayılı kararı, TCK’nın 184/5. maddesinde yer verilen “Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğince kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.” şeklindeki düzenleme karşısında, sanığın daha önceden ruhsatsız olarak yapmış olduğu yapıyı ruhsata uygun hale getirmesi nedeniyle sanık hakkında düşme kararı verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması yasaya aykırıdır.
6. İmara Aykırı Yapının Sanık Tarafından Yapılmadığının Anlaşılması Halinde Beraat Kararı Verilmelidir.
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2014/31454 sayılı kararı, yapılar bina niteliğinde ise de, tanık F.. M..’nin beyanıyla ruhsatsız imalatların, taşınmazın devri sırasında mevcut olduğu ve sanık tarafından yapılmadığının anlaşılması karşısında, sanığın beraati yerine, suça konu yapının imara uygun hale getirildiği gerekçesiyle TCK’nın 184/5. maddesi gereğince düşme kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
Örnek Yargıtay kararları ile de açıklamaya çalıştığımız üzere belli şartların oluşması halinde imar kirliliğine neden olma suçu beraat kararları verildiği görülmektedir. Ancak bu suç nedeniyle şüpheli veya sanığın adli makamlar önünde savunmasını yaparken beraat sebebinin oluştuğunu somut deliller doğrultusunda ortaya koyması gerekmektedir.
Bunun yanında imar kirliliğine neden olma suçu açısından, etkin pişmanlık, hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve cezanın ertelenmesi gibi hükümlerin uygulanması için temeli doğru atılmış savunmanın önemi yadsınamaz. Bu itibarla savunmanın tecrübeli bir ceza avukatı ile yapılması hak kayıplarının önüne geçilmesi içen büyük önem taşımaktadır.
İmar Kirliliğine Neden Olma Suçuyla ile ilgili olarak savcılık ya da yargılama aşamasında bulunan dosyalarınız konusunda Ceza Avukatı Harun Karadağ ile iletişime geçebilirsiniz.
