Yazımızda motorla yayaya çarpmak eylemi sonrasında meydana gelen ölümlü ve yaralamalı trafik kazaları inceleme konusu yapılacaktır. Yargıtay kararları incelendiğinde kazanın meydana geldiği yer, sürücünün alkollü olup olmaması, motosikletin hızı gibi etkenleri göz önünde bulundurmak suretiyle motorla yaya çarpmak fiilinde basit veya bilinçli taksirin şartlarını irdelediği görülmektedir.
Türk Ceza Kanunu’nda taksir; “basit” ve “bilinçli” taksir olarak ikili bir ayrıma tabi tutulmuş, 22. maddesinin üçüncü fıkrasında bilinçli taksir; “kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi” şeklinde tanımlanmış, bu hâlde taksirli suça ilişkin cezanın üçte birden yarıya kadar arttırılacağı öngörülmüştür.
Basit taksir ile bilinçli taksir arasındaki ayırt edici ölçüt; taksirde failin öngörülebilir nitelikteki neticeyi öngörmemesi, bilinçli taksir hâlinde ise bu neticeyi öngörmüş olmasıdır.
Failin neticeyi öngörmesine rağmen becerisine, şansına, tecrübesine ya da başka bir etkene güvenip neticenin meydana gelmeyeceğine inanarak gerektiğinde muhtemel neticenin gerçekleşmemesi için gerekli önlemleri de almak suretiyle hareketini sürdürmesi hâlinde bilinçli taksir söz konusu olacaktır.
Motorla yaya çarpmak basit veya bilinçli taksirle gerçekleşebilir. Her iki durumda failin alacağı ceza değişmektedir.
Motorla Yaya Çarpmak Suçunun Cezası Nedir?
Motorla yaya çarpmak eylemi sonrasında yaya yaralanmışsa fail taksirle yaralama suçundan ceza alır.
Basit taksirle yaralama suçu TCK’nın 89/1 maddesine göre, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Ancak taksirle yaralama fiili, mağdurun daha ciddi boyutta yaralanmasına neden olmuşsa failin alacağı ceza yarı oranında arttırılır. Bunun yanında mağdur, motosikletin kendisine çarpması neticesinde TCK’nın 89/3 maddesinde sayılan şekilde yaralanmışsa bu durumda fail, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
Fail kullandığı motosiklet ile bilinçli taksirle yaralama suçunu işlerse TCK’nın 89. Maddesine göre belirlenecek ceza üçte birden yarısına kadar artırılır. Dolayısıyla örneğin, motosikletle yayaya çarparak yüzünün sürekli değişikliğine neden olan sürücü bu suçu bilinçli taksirle işlemiş olması durumunda 6 yıl ceza alması mümkün hale gelecektir.
Motorla yaya çarpmak eylemi sonrasında yaya ölmüşse fail basit veya bilinçle taksirle yaralama suçundan ceza alacaktır. Motorla yaya çarpmak ile ölüme neden olan sürücü basit taksirle bu sonuca sebebiyet vermişse TCK’nın 85. maddesine göre, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak eylemin bilinçli taksirle gerçekleştiği anlaşılırsa failin alacağı ceza üçte birden yarısına kadar artırılacaktır. Dolayısıyla motosiklete ile yayaya çarparak ölümüne bilinçli taksirle neden olan kişinin 9 yıl hapis cezası alması mümkündür.
Motorla Yayaya Çarpmak Yargıtay Kararları
Aşağıda örneklerini verdiğimiz Yargıtay kararları ile motosiklet ile yaralamalı ve ölümlü kazalarda hangi durumlarda basit hangi durumlarda ise bilinçli taksir hükümlerinin uygulandığı, sürücünün kusurunun hangi kriterlere göre belirlendiği daha net bir şekilde anlaşılabilecektir.
Motor Girişinin Yasak Olduğu Yerde Motorla Yayaya Çarpmak
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2020/4254 sayılı kararı, Olay günü suça sürüklenen çocuğun idaresindeki motosikletle, motorlu araç girişinin yasak olduğu tabelalarla belirtilmiş olan sahil yolu üzerinde seyir halindeyken, yaya mağdura çarparak üçüncü dereceden kemik kırığı oluşacak şekilde yaralanmasına tam kusurlu olarak sebebiyet verdiği olayda; Motorlu araç girişinin yasak olduğu sahil yolunda seyreden suça sürüklenen çocuğun eyleminin TCK’nın 22/3. maddesinde tanımlı bilinçli taksir hükümleri kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin gözetilmemesi yasaya aykırıdır.
Işıklı Yaya Geçidinde Motorla Yayaya Çarpmak
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2020/3764 sayılı kararı, Dosya içeriğine göre, suça sürüklenen çocuğun idaresindeki motosiklet ile gündüz vakti, meskun mahalde seyir halinde iken, trafik ışıklarının bulunduğu dört yönlü kavşaktan geçtiği sırada, seyrine göre sol taraftan ışıklı ve butonlu yaya geçidinden yola giren, katılanlara çarptığı, katılanlardan birinin basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek şekilde, diğerinin ise kemik kırığının hayat fonksiyonlarına etkisi ağır olacak şekilde yaralanmasına neden olduğu olayda; katılanların tüm aşamalardaki ifadelerinde, ışıklı yaya geçidinden geçmek için yayalar için konulan butona bastıkları, yayalara yeşil ışık yanması ile yaya geçidinden geçtikleri sırada olayın meydana geldiği, suça sürüklenen çocuğun ise araçlara yeşil ışık yanması ile kavşaktan geçtiği şeklindeki ifadesi; olayla ilgili olarak tutulan kaza tespit tutanağında hangi tarafın kırmızı ışık ihlali yaptığının tespit edilemediğinin belirtilmesi, olayla ilgili kamera görüntüsü ve tanık ifadelerinin bulunmadığının anlaşılması, araçlara mı yayalara mı yeşil ışık yandığının tespit edilememiş olması karşısında; dosya içinde hükme esas alınan bilirkişi raporunun suça sürüklenen çocuğun beyanı dikkate alınarak kabul edilen “ikinci olasılık” başlıklı kısmında motosiklet sürücüsü suça sürüklenen çocuğun yaya geçidine yaklaştığında hızını azaltmaması ve yoldaki 50 km hız sınırı levhasına uymaması nedeni ile tali kusurlu olarak kabulünde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
Yaya ve Taşıt Trafiğinin Yoğun Olduğu Yerde Motorla Yayaya Çarpmak
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2020/801 sayılı kararı, Yapılan yargılama sonucunda suça sürüklenen çocuğun eşit derecede kusurlu olduğu kabul edilerek cezalandırılmasına karar verilmiş ise de; suça sürüklenen çocuğun idaresindeki motosiklet ile 9 metre genişliğindeki tek yönlü yolun en solunda seyir halinde iken, yolun sağından karşıya geçmek üzere kaplamaya inen yaya olan katılanlara soldaki kaldırıma 1-1,5 metre kala yol içinde çarpması neticesinde katılan …’ın basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek, katılan …’in hayati tehlike geçirecek ve vücudunda ağır (dört)derece kemik kırığı meydana gelecek şekilde yaralandığı olayda, olayın oluş şekline göre yaya ve taşıt trafiğinin yoğun olduğu yerde yola her an yayaların çıkabileceğini öngörebilecek durumda olmasına karşın hızını mahal şartlarına göre ayarlamadan kontrolsüzce seyreden suça sürüklenen çocuğun tali kusurlu, taşıt trafiğini yeterince kontrol etmeden kaplamaya giren katılanların ise asli kusurlu olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Yaya Kaldırımında Motorla Yayaya Çarpmak
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2014/6666 sayılı kararı, Olay günü sanığın, idaresindeki motorsikleti ile seyri sırasında önünde araçların durması nedeniyle trafikte ilerleyebilmek amacıyla yaya kaldırımına çıkıp yaya kaldırımında yürümekte olan katılanlara arkadan çarparak yaralanmalarına sebebiyet verdiği olayda, tam kusurlu olan sanığın motorlu taşıtlara yasak olan yaya kaldırımına bilerek girmesi nedeniyle bilinçli taksirin koşullarının oluştuğunun ve hukuki durumunun buna göre takdir ve tayini gerektiğinin gözetilmemesi yasaya aykırıdır.
Yanlış Işıkta Karşıdan Karşıya Geçen Yayaya Motorla Çarpmak
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2014/9817 sayılı kararı, Sanık sürücü belgesiz motosiklet şoförünün gündüz meskun yerde, ışıklı kavşakta kırmızı ışığı ihlal edip, yeşil ışıkta karşıya geçmek isteyen ama ışıklı yaya geçidini kullanmayan ve yolu bitirmek üzere olan yayaya önlemsiz çarpması şeklinde gerçekleşen olayda; bilinçli taksirin koşullarının oluştuğu ve temel cezanın bilinçli taksir nedeniyle arttırılmaması ve asli kusurlu olan sanık hakkında temel ceza tayin edilirken alt sınırdan daha fazla uzaklaşılması gerektiğinin gözetilmemesi yasay aykırıdır.
Hızı Tespit Edilemeyen Sürücünün Motorla Yayalara Çarpması
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2014/9522 sayılı kararı, Sürücü belgesi bulunmayan suça sürüklenen çocuğun idaresindeki motosiklet ile bulutlu havada, meskun mahalde, gündüz vakti, 10,5 m genişliğindeki tek yönlü yolda beyanına göre 85-90 km hızla seyrederken sağdan sola doğru geçişlerini tamamlamak üzere olan 2 yayaya çarptığı olayda, olay yerini gösteren fotoğraflar ve olay yeri krokisi incelendiğinde, olay yerinde yaya geçidinin bulunmadığı sanığın sürücü belgesinin bulunmaması ve hızının bilimsel olarak tespit edilmemiş olması karşısında bilinçli taksirin koşullarının gerçekleşmediği gözetilmeden, sanık hakkında 5237 sayılı TCK’nın 22/3 maddesinin uygulanması suretiyle fazla ceza tayini yasaya aykırıdır.
Motorla Yayaya Çarpmak Suçundan Cezanın Az Belirlenmesi
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2014/24710 sayılı kararı, Olay günü saat 10.30 sıralarında idaresindeki motosiklet ile seyir halindeyken istikametine göre sol taraftan kaplamaya girmek suretiyle sağ tarafa doğru yolu karşıdan karşıya geçmek isteyen yaya …’e yaya kaldırımına 2 metre mesafede çarpması neticesi mağdurun yaşamını tehlikeye sokacak, basit tıbbi müdahale ile giderilmeyecek, hayati fonksiyonlarını orta (2.) derecede etkileyecek kemik kırığı meydana gelecek ve sol gözde görme işlevinin sürekli yitirilmesine neden olacak şekilde yaralanmasına neden olan asli kusurlu sanık hakkında, kusur durumu ve yaralanmanın niteliği dikkate alınarak, asgari hadden daha fazla uzaklaşmak suretiyle temel ceza tayini gerektiğinin gözetilmemesi yasaya aykırıdır.
Alkollü Sürücünün Motorla Yayaya Çarpması
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2015/19097 sayılı kararı, 100 promil alkollü olan sanığın idaresindeki motosiklet ile, orta refüj ile bölünmüş tek yönlü, 7 metre genişliğindeki aydınlatmanın bulunduğu yolda gece vakti seyir halinde iken, sağır ve dilsiz olan katılanın 25 metre ileride yaya geçidi bulunmasına rağmen burayı kullanmadan karşıdan karşıya geçmek istemesi neticesinde, sanığın 6 metre fren izine rağmen katılana çarparak kemik kırığı olacak ve hayati tehlike geçirecek şekilde yaralandığı olayda, …100 promil alkollü olarak araç kullanan sanık hakkında, bilinçli taksir hükümlerinin uygulanması gerektiği, sanığın alt düzeyde tali kusurlu olmasının bilinçli taksir oluşumuna etkisi olmadığı gözetilmeden “alkollü olmasının da bizatihi bilinçli taksirle hareket ettiğine karine sayılamayacağı hususları gözetildiğinde sanığın taksirinin bilinçli değil basit ve alt düzeyde tali kusur olduğu” şeklindeki isabetsiz gerekçelerle yazılı şekilde hüküm kurulması yasaya aykırıdır.
Yaya Geçidinde Motorla Yayaya Çarpmak
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2014/7008 sayılı kararı, Sanık yönetimindeki motosiklet ile gündüz vakti yerleşim yeri içerisinde bölünmüş tek yönlü asfalt 7 metre genişliğindeki düz eğimsiz devlet yolunda seyir halinde ışıklı kavşağa geldiğinde sanığın beyanına göre yeşil ışığın sarı ışığa döndüğü anda kavşaktan geçmeye çalıştığı tanıkların anlatımına göre ise sanığa kırmızı ışık yanmasına rağmen kavşakta geçmeye çalışırken, gidiş istikametine göre yolun sağ tarafından kaplamaya giren 1.5 metre yol içerisinde bulunan ve yaya geçidinde karşıdan karşıya geçmeye çalışan yayaya çarparak ölümüne neden olduğu olayda, kavşağa kırmızı ışık ihlali ile giren sanık hakkında bilinçli taksirin koşullarının oluştuğu gözetilmeksizin sanık hakkında TCK’nın 22/3 maddesinin uygulanmaması suretiyle eksik ceza tayini yasaya aykırıdır.
Sürücünün Kendisine Yanan Yeşil Işıkta Kavşağa Girerken Motorla Yayaya Çarpması
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2016/2050 sayılı kararı, Olay tarihinde gündüz vakti, yerleşim yerinde, sürücü belgesi olmayan sanığın yönetimindeki motosiklet ile seyretmekte iken, olay mahalli ışık kontrollü kavşak mahalline geldiğinde, yaya geçidini kullanarak yolun solundan sağına geçmek isteyen yaya …’a çarpması sonucunda, yayanın ölümü ile neticelenen kazada, dinlenen tanık …’ın beyanında, ölenin caddeye çıktığında yayalara yeşil yandığını, tam karşıya geçeceği anda, yani yolun biteceği yerde yayalara kırmızı yandığını, bu sırada motosiklet sürücüsünün yavaşlamayıp aşırı süratli olarak ölene çarptığını beyan etmesi ve olayda da başkaca görgü tanığının bulunmaması karşısında, motosiklet sürücüsünün kendisine yanan yeşil ışıkta kavşağa girdiği anlaşıldığından, olayda bilinçli taksirin koşullarının oluşmadığı gözetilmeden, sanık hakkında TCK’nın 22/3. maddesinin uygulanması yasaya aykırıdır.
Alkollüyken Motorla Yayaya Çarpmak Sonucu Ölümlü Kazanın Meydana Gelmesi
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2014/11252 sayılı kararı, Sanığın, sevk ve idaresindeki motosikleti ile, ileri derecede alkollü halde ve yola gereken dikkatini vermeyerek ölen yayaya çarpmak suretiyle taksirle ölümüne ve yolcusu olan mağdurun da TCK’nın 89/2-b maddesi kapsamında kemik kırığı meydana gelecek şekilde yaralanmasına neden olduğu olayda; bilinçli taksirin uygulama koşullarının oluşmuştur.
Motorla Yayaya Çarpmak Sonucunda Ölümün Gerçekleşmesinde Cezanın Az Belirlenmesi
Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 2016/12696 sayılı kararı, Olay günü saat 17:15 sıralarında, sanık … idaresindeki motosiklet ile meskun mahalde, asfalt kaplama, kuru zemin, 5 metre genişliğinde, düz, orta refüjle bölünmüş tek yönlü yol üzerinde, açık havada, gündüz vakti seyri sırasında olay mahalli dört yönlü kavşak başına geldiğinde seyir istikametine göre sağından karşıya geçmek için kavşak başını kullanarak yola giren yaya …’ye sol şeritte çarpmasıyla yayanın vefat ettiği olayda, iki sınır arasında temel ceza belirlenirken suçun işleniş biçimi, failin taksire dayalı kusurunun yoğunluğu, meydana gelen zararın ağırlığı, maddede öngörülen cezanın üst sınırı da nazara alınmak suretiyle, uygun bir cezaya hükmedilmesi gerektiği nazara alınmadan, asli kusurlu olarak meydana getirdiği kaza sonucu bir kişinin ölümüne sebep olan sanık hakkında adalet ve hakkaniyet kuralları uyarınca alt sınırdan daha fazla uzaklaşmak suretiyle ceza tayini gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurularak sanık hakkında eksik cezaya hükmolunması yasaya aykırıdır.
Ölümlü ve yaralamalı trafik kazaları ile motorla yayaya çarpmak konularında Ceza Avukatı Harun Karadağ ile iletişime geçebilirsiniz.
