Polisin görevi ihmal suçu, Türk Ceza Kanununun Görevi Kötüye Kullanma başlıklı 257/2. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan polisin görevi ihmal suçu gerçekleşmiş olur.
Emniyet görevlilerinin yasadan, hiyerarşik olarak üstlerinin talimatlarından veya yargı kararlarından kaynaklanan belirli bir takım davranışlarda bulunma zorunlulukları mevcuttur. Bu zorunluluğu hiç yerine getirmeyen veya geciktiren polisler görevi ihmal suçunu işlemiş olurlar.
Görevi kötüye kullanma suçunun oluşabilmesi için, tek başına yasaya aykırı davranış yetmez. Bunun yanında polisin görevi hiç veya zamanında yapmamış sebebiyle kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olunması ya da kişilere haksız bir kazanç sağlanması, 6086 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik sonrası ise haksız bir menfaat sağlanması gerekmektedir.
Polisin Görevi İhmal Suçu Kasten İşlenebilir
Polisin görevi ihmal suçu kastla işlenebilen suçlardandır. Yani Kamu görevlisi sayılan polis memurlarının görevi ihmal eylemini gerçekleştirirken özel bir kastla veya amaçla hareket etmeleri zorunlu değildir. Polisin görevini hiç yerine getirmediğini veya geciktirdiğini bilmesi ve bu fiili isteyerek yapması bu suçun oluşumu için yeterli kabul edilmektedir.
Polisin Görevi İhmal Suçunun Cezası
Bu suçun cezası üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıdır.
Polisin görevi ihmal suçu şikayete tabi değildir. Bu nedenle hiç şikayet olmasa veya şikayetten vazgeçilse dahi bu suçun işlendiğini öğrenen savcılık makamı kendiliğinden soruşturma işlemlerine başlar ve yeterli delil elde etmesi durumunda kamu davasını açar.
Her ne kadar cezası yüksek görünmese de doğurduğu sonuçlar yönüyle polislerin ilerideki meslek yaşamlarını önemli ölçüde etkiler. Bu nedenle böyle bir suçlamaya maruz kalan emniyet görevlilerinin tecrübeli bir ceza avukatıyla çalışmaları yadsınamaz bir gerçektir.
Polisin Görevi İhmal Suçu Yargıtay Kararları
Yazımızın bu bölümünde “Polisin Görevi İhmal Suçu” örnek Yargıtay kararları üzerinden somutlaştırılarak ortaya konulmaya çalışılacaktır.
TCK’nın 257/2. Maddesinde düzenlenen ve görevi ihmal suçu olarak bilinen İhmal Suretiyle Görevi Kötüye Kullanma Suçu yine aynı maddenin birinci fıkrasında düzenlenen İcrai Surette Görevi Kötüye Kullanma Suçu ile bazen karıştırılmaktadır. Her iki suçun uygulama alını ve cezaları birbirinden farklıdır. Bu nedenle Yargıtay’ın hangi eylemi görevi ihmal hangi eylemi ise görevi kötüye kullanma şeklinde nitelendirdiği önem kazanmaktadır.
Polisin Şüphelinin Alkol Raporunu Bizzat Aldırmaması
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2015/14836 sayılı kararı, K….. Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdürlüğü Polis Merkezi Amirliği’nde komiser yardımcısı olarak görev yapan sanığın trafik kazası sonucu yaşanan tartışmaya müdahale ettiği sırada Cumhuriyet Savcısının talimatına rağmen olaya karışan ve karakola getirilen kavganın taraflarından C….. D…..’nun alkol raporunu almak için hastaneye kendisinin gideceği sözüne itibar ederek alkol raporunu aldırmadığı, daha sonra adı geçen şahsın alkol raporunu almak için herhangi bir hastaneye gitmediğinin tespit edildiği, bu şekilde ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçunu işlediği iddia edilen olayda; C…. D…..’nun da taraf olduğu olay öncesi yaşanan trafik kazası ve kavga olayı ile ilgili olarak yapılan bir soruşturma bulunup bulunmadığı, soruşturma yapılmış ise kamu davası açılıp açılmadığı hususlarının araştırılmasından, kamu davası bulunması halinde yargılamaya ilişkin dosya getirtilip incelenmesinden sonra objektif cezalandırma şartı olan kişi mağduriyeti, kamu zararı ve kişilere haksız menfaat sağlanması unsurlarının oluşup oluşmadığı, varsa ne şekilde oluştuğu denetime imkan verecek şekilde gerekçeleriyle tartışılması ve sonucuna göre hukuki durumunun tayin ve takdir edilmesi gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ve yetersiz gerekçelerle yazılı şekilde beraat hükmü kurulması yasaya aykırıdır.
Talebe Rağmen İcra Memurunun Yanına Polis Memuru Görevlendirilmemesi
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2015/15623 sayılı kararı, Suç tarihinde K….. Polis Merkezi Amiri olarak görev yapan sanığın, K….. 3. İcra Müdürlüğünün ….. Esas sayılı dosyasında icra memurunun güvenlik gerekçesiyle polis memuru görevlendirilmesi yazısına rağmen yasal bir mazeret olmaksızın görevlendirme yapmamak suretiyle icrai davranışla görevi kötüye kullanma suçunu işlediği kabul edilerek mahkumiyetine karar verilmiş ise de; müştekinin 17/04/2008 tarihli dilekçesi ve soruşturma aşamasındaki ifadesinde “… İcra memurunun resmi yazısına rağmen sanık tarafından polis memuru görevlendirilmediğini, güvenlik görevlisi olmadan muhafaza işlemini gerçekleştirdiklerini, fiili bir saldırı olmadığını ancak muhafazanın tamamını yapamadıklarını, muhafazalar içinde olan tezgahın sökülmesini sağlayamadıklarını” belirtmesi nazara alınarak bu hususta icra memuru tanık S.. H..’nın dinlenilip, …… Esas sayılı icra dosyanın onaylı örneğinin getirtilmesi ve eylem nedeniyle objektif cezalandırma şartı olan kişilerin mağduriyeti, kamunun zararına neden olma veya kişilere haksız bir menfaat sağlanması unsurlarının nasıl oluştuğu denetime imkan verecek şekilde gerekçeleriyle karar yerinde gösterildikten sonra eylemin ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçunu oluşturup oluşturmayacağı da tartışılarak hüküm kurulması gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ve yetersiz gerekçelerle yazılı şekilde mahkumiyet hükmü kurulması yasaya aykırıdır.
Polis Tarafından Çektirilen Aracın Sahibine Haber Verilmemesi
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2018/4904 sayılı kararı, Katılanlara ait aracın alarmının çalmasından dolayı yapılan şikayet üzerine, sanık polis memurlarınca aracın çektirilerek otoparka götürülmesini müteakip aracın çekildiğini polis merkezi amirliğine bildirmemeleri nedeniyle katılanların mağduriyetine yol açarak ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçunu işlediklerinin iddia edilmesi karşısında; olay hakkında bilgisi olduğu anlaşılan otopark sahibi yedieminin ve 14/06/2009 tarihli tutanakta imzası bulunan tutanak mümziilerinin kimlik ve adres bilgileri tespit edilerek; aracın otoparka çekildiğine dair katılanlara bilgi verilip verilmediği konusunda tanık sıfatıyla dinlenmeleri ile sanık K1’in aracın çekilmesinden sonra 5539 kod nolu trafik ekibine bilgi verdikleri yönündeki savunması nazara alınarak, olay tarihinde ekipte görevli kişilerin de tespitiyle bu hususta bilgilerine başvurularak, sonucuna göre sanıkların hukuki durumlarının tayin ve takdiri gerektiği gözetilmeden, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması yasaya aykırıdır.
Yakalama Emri Bulunan Şahsın Yakalanıp Karakola Teslim Edilmesine Rağmen Savcıya Haber Verilmemesi
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2015/14772 sayılı kararı, A…. Polis Merkezinde grup amir vekili ve karakol nöbetçisi olarak görev yapan sanığın, hakkında yakalama emri bulunan mağdurun yakalanıp karakola teslim edilmesi üzerine C.Savcısına bildirimde bulunmama biçimindeki eyleminde mağdurun aynı gün askeri inzibata teslim edilip İzmir 5. Ağır Ceza Mahkemesine sevk edilmesi karşısında; objektif cezalandırılma şartları olarak ön görülen kişi mağduriyeti, kişilere haksız menfaat sağlama veya kamu zararına neden olma unsurlarının ne şekilde gerçekleştiği denetime imkan verecek şekilde tartışılmadan eksik araştırma ve yetersiz gerekçeyle sanığın mahkumiyetine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Polisin İhtiyati Tedbir Kararına Aykırı Olarak Aracın Devir İşlemlerini Yapması
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2015/16854 sayılı kararı, Trafik Tescil ve Denetleme Şube Müdürlüğü Araç Tescil Büro Amirliğinde polis memuru olarak görev yapan sanığın, B…. 2. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen ve tescil dosyasına da bildirilip işlendiği anlaşılan aracın üçüncü kişilere devir ve temlikinin önlenmesi konulu ihtiyati tedbir kararına aykırı olarak 14 BH… plakalı aracın devir işlemlerini yaparak katılanın mağduriyetine neden olma eyleminin TCK 257/1 maddesine uyan icrai davranışla görevi kötüye kullanma suçunu oluşturduğu nazara alınmadan TCK 257/2 maddesiyle hüküm kurulması yasaya aykırıdır.
Karakola Yapılan Şikayet İle İlgili İşlem Yapılmaması
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2018/3290 sayılı kararı, Suç tarihinde P…… Polis Merkezinde polis memuru olarak görev yapan sanıklar … ve …’in 09/11/2008 tarihinde katılanın karakola müracaatı üzerine şikayetini tespit ettikleri, akabinde 2009 yılı içerisinde tekrar karakola başvurarak evrakları ile ilgili işlem yapılmadığını bildirmesine rağmen 2011 senesine kadar evrakları ikmal ederek savcılığa intikal ettirmedikleri ve bu surette katılanın mağduriyetine sebep oldukları gözetilmeden yanılgılı değerlendirme ile yasal ve yeterli olmayan gerekçelerle mahkumiyetleri yerine beraatlerine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Mali ve Sosyal Durumun Araştırılması Hususunda Gerekli Özenin Göstermemesi
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2014/8171 sayılı kararı, katılanın daha önce boşandığı eşi aleyhine açmış olduğu nafakanın artırılması davasında, mahkemenin, katılanın mali ve sosyal durumunun araştırılması için Emniyet Müdürlüğüne yazmış olduğu müzekkerenin görev yaptıkları birime gelmesi üzerine burada ihzar büro görevlisi olan polis memuru sanıklar tarafından gerekli araştırma yapılmadan, katılanın bir mali müşavirlik bürosunda çalıştığı yazılarak tutanağın mahkemeye gönderilmesi şeklinde gerçekleşen olayda; katılanın mali ve sosyal durumunu araştırma hususunda gerekli dikkat ve özeni göstermeyerek eksik ve hatalı işlem yaptıkları ve bu suretle ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçunu işledikleri gözetilmeden yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde beraetlerine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Silah Seslerini Duyan Polislerin Buna Rağmen Olaya Müdahale Etmemeleri
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2014/1315 sayılı kararı, T…. İlçe Emniyet Müdürlüğünde polis memuru olarak görev yapan ve suç tarihinde G… Tarım isimli işyerinde S. E.. isimli şahsın N. G..’ü tehdit ettiğinden bahisle yapılan ihbar nedeniyle olaya müdahale etmek amacıyla telsiz anonsu üzerine olay yerine intikal eden sanıkların, S. E..’i gözaltına almak için bu şahsı polis aracına götürdükleri sırada, hemen arkalarından H… ve K. E..’in aynı işyerine girdikleri ve bu şahısların öldürülmesiyle sonuçlanan olayın meydana geldiği, silah seslerini duyan sanıkların buna rağmen olaya müdahale etmedikleri gibi, olayın başlangıcında da olayın büyümesini engellemek amacıyla gerekli tedbirleri almadıkları, silah seslerinin duyulmasından hemen sonra olayın meydana geldiği …. Tarım isimli işyerinden elinde silahla çıkıp bir araca binerek kaçan N. G..’ün kaçmasına engel olmadıkları ve kaçtığı araca ilişkin haber merkezine gerekli bildirimi yapmadıkları, olay yerinden kaçan N. G..r’ün yaklaşık 9 ay sonra yakalanabildiği, sanıkların bu şekilde katılan ve ailesinin mağduriyetine neden olmak suretiyle TCK’nın 257/2. maddesinde düzenlenen ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçunu işledikleri tüm dosya kapsamına göre sabit olduğu halde, mahkumiyetleri yerine, yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde beraatlerine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Trafik Kazası Sonrası Alınan Ruhsatın İade Edilmemesi
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2015/14866 sayılı kararı, A…. İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünde polis memuru olarak görev yapan sanığın, meydana gelen trafik kazası sonrası alarak müştekiye teslim etmeyip kaybolmasına yol açtığı ruhsatın, hırsızlık yapıldığı iddia edilen evde ele geçirilmesi nedeniyle müşteki hakkında soruşturma yapılmasına neden olduğu olayda, sanığın ruhsatı müştekiye teslim edilmek üzere ekipler amirliğine bıraktığını savunması ve bu savunmasının tanık beyanı ile de doğrulanması karşısında, sanığın görev yaptığı A…. İl Emniyet Müdürlüğünden iş akışı sorularak hangi görevini yapmakta gecikme veya ihmal gösterdiği tespit edildikten sonra hukuki durumunun tayin ve takdiri gerekirken eksik incelemeyle yazılı şekilde mahkumiyet kararı verilmesi yasaya aykırıdır.
Mahkemenin Talimatının Yerine Getirilmemesi
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2023/2433 sayılı kararı, Suç tarihinde … İlçe Emniyet Müdürlüğüne vekaleten bakan sanığın …. Çocuk Mahkemesinin ….. Esas sayılı “Kişiye Özel” müzekkeresi ile kullanmak için uyuşturucu ve uyarıcı madde kabul etmek ve bulundurmak suçundan yargılanan suça sürüklenen çocuğun F…. polisince tanınan şahıslardan olması nedeniyle hakkında tutanak düzenlenip suç atıldığı iddiasının araştırılması için yazılan yazı gereğini titizlikle yerine getirmesi gerekirken hakkında araştırma yapılması istenen personele havale ederek adli görevini kötüye kullandığı iddiasıyla kamu davası açıldığı ve ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçundan cezalandırılması yoluna gidildiği anlaşılmıştır.
Sanığın aşamalarda istikrarlı olarak ilçe emniyet müdürlüğü görevini vekaleten yürüttüğünü ve suça konu müzekkereyi inceleyip hakkında araştırma yapılması istenen birimden başka bir birime havale ettiğini savunduğu, savunmasının dosya kapsamındaki evrak ile doğrulandığı nazara alınarak, savunmalarının aksine suç kastıyla hareket ettiğine dair mahkumiyetine yeterli delil bulunmadığından 5271 sayılı Kanun’un 223 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi uyarınca atılı suçtan beraati yerine yanılgılı değerlendirme sonucunda yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Polisin Gerekli Güvenlik Önlemini Almadığı Yönündeki İddia
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2016/9059 sayılı kararı, Polis Merkezinde görevli sanıkların, 28/06/2009 tarihinde gerçekleşen tehdit ve genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması olayı ile ilgili yürütülen tahkikat aşamasında teşhis işlemleri yaptırıldığı sırada taraflar arasındaki husumet ve müştekilerin can güvenliği olmadığından güvenlik önlemi alınması yönündeki talepler bildirilmesine rağmen gerekli önlemleri almayarak …’in karakol bahçesinde bulunan…’ı öldürmesine neden olarak görevi ihmal suçunu işledikleri iddiası ile yapılan yargılamada; sanıkların önlemlerin alındığı ancak olayın engellenemediğine yönelik savunmaları, müştekilerin ise polis memurlarına can güvenlikleri olmadığı konusunda bilgi vererek güvenlik önlemlerinin arttırılması taleplerinin önemsenmediği şeklindeki beyanları karşısında, maddi gerçeğin kuşkuya yer bırakmayacak şekilde ortaya çıkarılması bakımından olay tarihinde polis merkezinde görev yapan personellerin kimliklerinin tespiti ile tanık sıfatıyla beyanlarının alınmasından ve idari soruşturma aşamasında ifadeleri bulunan …’in de tanık olarak dinlenmesinden sonra hasıl olacak sonuca göre sanıkların hukuki durumunun tayin ve takdiri gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ile yazılı şekilde beraat hükümleri kurulması yasaya aykırıdır.
Şikayete Rağmen Polisin İşlem Yapmaması ve Delilleri Toplamaması
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2016/6971 sayılı kararı, … İlçe Emniyet Müdürlüğü Ekipler Amirliğinde görevli polis memuru olan sanıkların katılan ile eşini yolda kavga eder vaziyette görmelerine ve katılanın, eşinden şikayetçi olduğunu, evin içinde de şiddete maruz kaldığına dair iz, delil ve emareler bulunduğunu bildirip tespitini istemesine rağmen, sanıkların delilleri toplamadıkları ve herhangi bir adli işlem de yapmadıkları şeklinde gerçekleştiği kabul edilen eyleminin, TCK’nın 279/2. maddesinde düzenlenmiş bulunan ve görevi kötüye kullanma suçunun özel şekli niteliğindeki kamu görevlisinin suçu bildirmemesi suçunu oluşturabileceği ve bu suça ilişkin delilleri takdir, tartışma ve davaya bakma görevinin 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun 11. maddesi uyarınca Asliye Ceza Mahkemesinin görevi kapsamında bulunması nedeniyle görevsizlik kararı verilmesi gerektiği gözetilmeden, karar tarihinde faaliyette bulunan Sulh Ceza Mahkemesinde yargılamaya devam edilerek yazılı şekilde hükümler kurulması yasaya aykırıdır.
Eksik Evrakı Bulunan Araç Sürücüsü Hakkında Herhangi Bir İdari İşlem Yapılmaması
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2023/1839 sayılı kararı, Suç tarihinde … İlçe Emniyet Müdürlüğü Trafik Tescil ve Denetleme Büro Amirliği’nde polis memuru olarak görev yapan sanık …’in, … ilçesi … alt geçidinde rüşvet verme suçundan hakkındaki mahkumiyet hükmü onanan inceleme dışı sanık … ait servis aracını durdurduğu ve ekip amiri olan diğer sanık … ile birlikte araca ait yol güzergah belgesinin 31/12/2009 tarihi itibarıyla süresinin dolmasından ve sürücü belgesinin takograf cihazına takılmadığından bahisle idari işlem uygulamama karşılığında rüşvet aldığı iddia ve kabul edilmiş ise de; sanık …’in dosya kapsamına göre eksik evrakı bulunduğu anlaşılan araç sürücüsü ile ilgili herhangi bir idari işlem yapmadan uygulama noktasından ayrılmasıyla ilgili görevinin gereklerini yapmakta ihmal göstermekle birlikte sanığın mahkumiyet hükümleri onanan diğer sanıklar arasındaki rüşvet eylemine iştirak ettiğine dair, savunmasının aksine dosya kapsamında yeterli delil bulunmaması karşısında, sanığa yüklenen fiilin ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçunu oluşturur.
Adliyede Görevli Polislerin Şikâyete Rağmen İşlem Yapmamaları
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2014/9084 sayılı kararı, Suç tarihinde avukat olan katılanın duruşma çıkışında hakarete ve tehdite uğradığı iddiasıyla sanıkların görevli bulundukları bina girişindeki polis noktasına giderek tutanak tutulmasını ve arkasından gelen şikayet olunan kişinin kimliğinin tespitini istemesine rağmen sanıklar tarafından herhangi bir işlem yapılmaması biçiminde geliştiği anlaşılan olayda; 2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanununun ek 4. maddesinde belirtildiği şekliyle polisin, görevli bulunduğu mülki sınırlar içinde, hizmet branşı, yeri ve zamanına bakılmaksızın, bir suçla karşılaştığında suça el koymak, önlemek, sanık ve suç delillerini tesbit, muhafaza ve yetkili zabıtaya teslim etmekle görevli ve yetkili olduğu ayrıca aynı Kanunun ek 6/2. maddesine göre de; polis, bir suça ilişkin olarak kendisine yapılan sözlü ihbar ve şikayetleri ve görevi sırasında öğrendiği suça ilişkin bilgileri yazılı hale getirir, düzenlemeleri ve … Emniyet Müdürlüğünce sanıkların bulunduğu noktaya yönelik görev tanımı hususları nazara alınıp katılanın şikayeti üzerine … 2. Sulh Ceza Mahkemesinde ….. Esasında görülen dava dosyası getirtilerek incelenmesinden sonra sanıkların hukuki durumlarının tayin ve takdiri gerektiği halde yazılı şekilde beraat hükümleri kurulması yasaya aykırıdır.
Polisin Görevi İhmal Suçu Açısından Ceza Avukatının Önemi
Görevi İhmal Suçunun cezası çok yüksek olmasa da kamu görevlilerinin ve özellikle kolluk kuvvetlerinde görev yapan polislerin bu suçtan alacakları ceza meslek yaşamlarını ileriye dönük olumsuz şekilde etkileyecektir.
Bunun yanında görevi ihmal suçunun görevi kötüye kullanma suçuyla karıştırılması neticesinde yanlış uygulanan kanun maddesi nedeniyle polislerin daha yüksek cezalar ile muhatap oldukları da bilinen bir gerçektir.
Bu itibarla, gerek işlemediği bir eylem ve kusuru bulunmamasına rağmen siciline yansıyacak bir suç karşısında doğru hukuki savunmanın yapılması gerekse eylemin doğru nitelendirilmesi tecrübeli ve Yargıtay İçtihatlarına vakıf bir ceza avukatı ile çalışılmasını gerekli kılmaktadır.
Polisin Görevi İhmal Suçu ile ilgili hukuki sorunlarınızda Ağır Ceza Avukatı Harun Karadağ ile iletişime geçebilirsiniz.
