Zimmete para geçirme cezası Türk Ceza Kanununun 247. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, kamu görevlisi, görevi nedeniyle zilyedliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı veya parayı kendisinin veya başkasının yararına zimmetine geçirirse yani bu mal veya para üzerinde tasarrufta bulunursa zimmet suçu gerçekleşmiş olur.
Zimmet suçu sadece kamu görevlileri tarafından işlenebilir. TCK’da kamu görevlisi, kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi olarak tanımlanmıştır. Kamu görevlisi olmayan kişiler benzer eylem nedeniyle zimmet suçundan değil şartlarının oluşması durumunda hırsızlık veya güveni kötüye kullanma suçundan cezalandırılırlar.
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2016/3194 sayılı kararı, Muhtar olan sanığın köye ait taşınmaz üzerinde bulunan koruma ve gözetimle yükümlü olduğu ağaçları …’a 400,00 TL bedelle satıp aldığı, suç tarihindeki ekonomik koşullar ve paranın satın alma gücü nazara alındığında TCK’nın 249. maddesi uyarınca değeri az miktarda olan parayı, kayıtlara intikal ettirmeyerek mal edinmesi şeklinde hileli davranışlarla gerçekleştirdiği eyleminin nitelikli zimmet suçunu oluşturacağı gözetilmeden suç vasfının tayininde yanılgıya düşülerek yazılı şekilde hırsızlık suçundan hüküm kurulması yasaya aykırıdır.
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 1996/2868 sayılı kararı, PTT.’de gişe memuru olarak görev yapan sanık Nadir’in, diğer sanık Atilla ile anlaşıp plan yaparak, muhafazasında bulunan paralardan 176.976.000 lirayı maledinmek kastıyla alıp sanık A….’ya teslim ettiği, olaya soygun süsü vermek için Atilla’nın Nadir’i iple bağlayıp kapıyı da dıştan kilitleyerek anahtarı asansör boşluğuna attığı, paranın eve götürüldüğü ve bir kısmının dövize çevrildiği, bu suretle fiilin açığa çıkmamasını sağlamak için sanıkların hile ve hurda kullandıkları, sanık N….’in polise soyulduğundan bahisle ifade vererek davacı olduğunu söylediği ve yapılan soruşturma sonunda olayın açığa çıkarıldığı, bu itibarla sanık N….’in eyleminin tamamlanan nitelikli zimmet suçunu oluşturduğu ve sanık A….’nın da bu eyleme asli olarak iştirak ettiği anlaşıldığı halde suç vasfında yanılgıya düşülerek yazılı gerekçelerle hırsızlık suçundan hüküm kurulması yasaya aykırıdır.
Zimmete Para Geçirme Cezası Ne Kadardır?
Basit zimmet suçunun cezası beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir.
Nitelikli zimmet suçunu işleyenler ise 7,5 yıldan 18 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar. Zimmet suçunun faili, bu suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlemesi halinde nitelikli zimmet suçu oluşur. Yargıtay’a göre, zimmetin ortaya çıkmaması için gerçekleştirilen hileli davranışın olağan ve basit bir denetim, araştırma ve karşılaştırmayla ilk bakışta kolayca ve kesin biçimde anlaşılabilecek nitelikte olduğu durumlarda nitelikli değil basit zimmet suçu oluşur.
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2011/21254 sayılı kararı, kadrolu işçi olduğu halde uzunca bir süredir katılan Belediyeye ait hazır beton santralinde fiilen görevlendirilen sanık Ş…..’nin 2002, 2003 ve 2004 yıllarında teslim alıp sattığı betonlar karşılığı tahsil ettiği paralardan bir kısmını belediye veznesine yatırmayarak uhdesinde bıraktığı, dosyada mevcut belediye yazıları ve tanık beyanlarına nazaran beton üretimi, satılması ve bedelinin tahsilinde yetkili kılındığı ve bu işte görevlendirilmesine itiraz etmediği gibi hazır beton üretimi için alınan çimentoları fiilen de teslim alıp vazülyed ettiği, bu itibarla eyleminin hileli davranışları nedeniyle daire içi olağan denetimle ortaya çıkarılamayacağı da dikkate alındığında zincirleme nitelikli zimmet suçunu oluşturduğu gözetilmeksizin hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma olarak nitelendirilip yazılı şekilde hüküm kurulması yasaya aykırıdır.
Kullanma Zimmetinin Cezası Ne Kadardır?
TCK’nın 247/3 maddesine göre, Kamu görevlisinin mal edinme kastı bulunmaksızın yalnızca malı veya parayı kullanması ve geri verme iradesi ile hareket etmesi halinde kullanma zimmeti meydana gelecektir.
Kullanma zimmeti suçunun cezası, suçun temel şeklinde faile verilecek cezada yarı oranına kadar indirim yapılarak tayin edilir.
Kullanma zimmeti suçu yönünden, kamu görevlisi malı veya parayı geçici bir süre kendi kullanabileceği gibi başkasının kullanımına da sunabilir. Mal veya para geçici bir süre kullanılıp iade edildiği anda kullanma zimmeti suçu işlenmiş olur.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2013/33 sayılı kararına göre, Sanığın Malazgirt Adliyesinde icra müdürü olarak görev yaptığı, icra hakimi ve Cumhuriyet savcısı tarafından yapılan olağan denetimde icra kasasında 4.113,35 Lira açık tespit edildiği, sanığın bu sırada alınan beyanında internet üzerinden oynadığı bahis oyunlarında kaybettiği parayı icra müdürlüğü kasasında bulunan paradan yatırdığını beyan ettiği, sanığın aldığı parayı kapatmak amacıyla bankadan kredi çekerek açığı kapattığı, bu nedenle 08.05.2006 tarihinde yapılan olağan denetimde kasa açığının bulunmadığı, bu denetimden sonra da bahis oyunları oynamaya devam eden sanığın denetimin yapıldığı 14.06.2006 tarihine kadar peyder pey icra kasasında bulunan parayı zimmetine geçirdiği ve suça konu parayı kendiliğinden iade etmediği gözönüne alındığında, sanığın eyleminin kullanma zimmeti niteliğinde olmadığının kabulü gerekmektedir.
Sanığın, 08.05.2006 tarihinden önce zimmetine geçirdiği parayı, sonradan pişman olarak bankadan kredi çekmek suretiyle kapatmış olması ve bu tarihten sonra da bahis oyunları oynamaya devam etmek üzere icra kasasından zimmetine geçirdiği parayı iade edeceğini savunması da eylemin TCK’nun 247/1 maddesinde düzenlenen zimmet suçunun basit şeklini oluşturduğu gerçeğini değiştirmeyecektir.
Etkin Pişmanlık Durumunda Zimmete Para Geçirme Cezası
Kamu görevlisinin zimmetine geçirdiği malları veya parayı iade etmesi ya da doğan zararı etkin pişmanlık hükümlerine göre karşılamış olması suçun meydana gelmesini engellemez. Ancak etkin pişmanlık durumunda, cezada indirime gidilir.
TCK’nın 248. maddesine göre,
1) Soruşturma başlamadan önce, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisi indirilir.
2) Kovuşturma başlamadan önce, gönüllü olarak, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir. Etkin pişmanlığın hükümden önce gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçte biri indirilir.
Zimmet suçu nedeniyle yapılan yargılama sonrasında hüküm verildikten sonra zarar giderilse veya zimmete geçirilen mal veya para tamamen iade edilse bile fail hakkında etkin pişmanlık hükümleri nedeniyle ceza indirimi yapılamaz.
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2014/9475 sayılı kararı, sanığın zincirleme biçimde nitelikli zimmet suçunu işlediği, ancak bozma kararı sonrasında da zimmet miktarındaki çelişkilerin giderilemediğinin anlaşılması karşısında, sanık lehine değerlendirme de bulunularak zimmet miktarının 607.848.029 lira olduğunun kabul edilmesi ve 20/06/1996, 03/07/1996 ve 06/09/1996 tarihlerinde toplam 624.000.000 lirayı soruşturmadan önce kurum veznesine yatırmak suretiyle ödeme iradesini ortaya koyan sanık hakkında etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması gerektiği gözetilmeden fazla ceza tayini yasaya aykırıdır.
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2015/16494 sayılı kararı, Sanık hakkında zimmet miktarı olan 4.907 TL’den katılan idarece yapılan 2.651,20 TL teminatın mahsubu ile bakiye 2.255,80 TL’nin tahsili için aleyhine 10/05/2007 tarihinde İstanbul 6. İcra Müdürlüğünün 2007/5348 sayılı dosyası üzerinden icra takibi başlatıldığı, sanığın bu durumu öğrendikten sonra icra tehdidi altında ana parayı ödemek zorunda kaldığı, TCK’nın 248. maddesinde yer alan etkin pişmanlık şartlarının oluşmadığı gözetilmeden dosya kapsamı ve oluşa uygun düşmeyen gerekçelerle indirim yapılması yasaya aykırıdır.
Zincirleme Suç Şeklinde İşlenmesi Durumunda Zimmete Para Geçirme Cezası
Aynı suç işleme kararı ile birden çok zimmet suçu işlendiğinde TCK m. 43/1 maddesi gereğince fail bakımından bir cezaya hükmedilerek ceza dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılacaktır.
Ayrıca TCK’nın 43/1 maddesi uyarınca zincirleme suçların basit ve nitelikli zimmet suçu olması zincirleme suç hükümlerinin uygulanmasına engel değildir.
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2013/2044 sayılı kararı, Tokat PTT Merkez Müdürlüğünde memur olarak görev yapan sanığın mağdurlar V.. S.. ve M.. B..’na ait posta çeki hesaplarından birden fazla olmak üzere değişik zaman ve miktarlarda paraları çekip kullandıktan sonra geri yatırma şeklindeki eylemlerinin sahte çekme-ödeme varakaları düzenlenerek işlenmesi ve mağdurların başvurusu üzerine ortaya çıkartılmasına göre nitelikli zincirleme kullanma zimmeti olarak, ayrıca sanığın döviz cinsinden havale alıcısı Z.. E..’a veznedar M.. D..’dan teslim aldığı 2500 Euroyu ödediği halde sisteme vezneden döviz almamış ve kendi gişesinden 4.682 TL ödemiş gibi kayıt yaparak söz konusu parayı uhdesine geçirmesi eyleminin ise basit zimmet olarak kabul edilip en ağır suç olan nitelikli zimmet fiilinden tek hüküm kurularak diğer eylemlerin zincirleme suç içinde değerlendirilmesi gerektiği gözetilmeden sadece zincirleme kullanma zimmetinden hüküm kurulması yasaya aykırıdır.
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2014/368 sayılı kararı, Sanıkların, 2004-2006 yıllarında S.S … Köyü Üretim Pazarlama ve Tüketim Kooperatifi yönetim kurulu üyesi olduğu ve kooperatif adına parasal işlemleri yapmaya yetkili kılındıkları; kooperatifin borçlarında kullanmak üzere çıkışını yaptıkları 79.510,026 TL.’yi mal edinmeleri şeklinde gerçekleşen zincirleme zimmet suçunun işlendiği zaman diliminin uzunluğu, zimmete geçirilen para miktarı, kastın yoğunluğu nazara alınarak TCK’nın 3 ve 61. maddeleri gereğince alt sınırdan uzaklaşılarak hakkaniyete uygun şekilde temel ceza ve yine zincirleme suça ilişkin arttırım oranı belirlenmesi gerektiğinin gözetilmemesi yasaya aykırıdır.
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2020/3085 sayılı kararı, Sanığın farklı tarihlerde, 10 ayrı işlemle toplam 30.770,00 TL’yi zimmetine geçirdiğinin anlaşılması ve bu hususun mahkemece de kabulü karşısında, aynı suç işleme kararının icrası kapsamında gerçekleşen eylemlerin TCK’nun 43/1. maddesindeki zincirleme suç hükümleri içerisinde değerlendirilmesi ve buna göre hüküm tesisi gerekirken ilgili maddenin tatbikine hükmedilmeyerek yazılı şekilde sanık hakkında eksik cezaya hükmolunması yasaya aykırıdır.
Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 2018/9474 sayılı kararı, Bir suç işleme kararının icrası kapsamında 30/09/2010 ve 01/10/2010 tarihlerinde tahsil ettiği paraları tahsilat tarihlerinde şubeden çıkartarak mal edinmek suretiyle değişik zamanlarda zimmet suçunu birden fazla kez işleyen sanık hakkında zincirleme suç hükümlerini içeren TCK’nın 43/1. maddesinin uygulanmaması yasaya aykırıdır.
Zimmet Suçu ve Zimmete Para Geçirme Cezası konularında Ağır Ceza Avukatı Harun Karadağ ile iletişime geçebilirsiniz.
